|
ขี้มูกอยู่ในช่องจมูก |
ทารกในวัย 4-6 สัปดาห์แรกหลังคลอดหายใจได้เฉพาะทางจมูก (nasal breather) ไม่สามารถหายใจทางปาก เมื่อเกิดการอุดกั้น ทารกจะมีอาการ อาการขึ้นกับความรุนแรงของ การอุดกั้น หากถูกอุดกั้นเล็กน้อย ทารกไม่มีอาการใด ๆยกเว้นผู้ตรวจต้องตั้งใจฟังเสียงหายใจเข้าเวลาทารกร้อง จะได้ยิน เสียงลมผ่านจมูกที่คัด เหมือนเสียงที่เกิดขึ้นเวลาผู้ใหญ่คัดจมูกและ สูดหายใจเข้าแรง หากการอุดกั้นมาก ทารกจะร้องกวนเวลาดูดนม ลักษณะเฉพาะของภาวะนี้คือ ทารกดูดนมได้ไม่กี่วินาที แล้วจะร้อง และหัวนมจะหลุดจากปาก เพราะหายใจไม่ออก มีลักษณะ อย่างนี้ซ้ำแล้วซ้ำอีกเวลาดูดนมตลอดเวลาและตลอดวัน ทารกร้องกวนมากเพราะหิวแต่ดูดนมไม่ได้
จนกระทั่งหลับ หากมีการอุดกั้นจนลมหายใจผ่านลำบาก จะได้ยินเสียงคัดจมูกเวลาหายใจเข้า ทุกครั้ง อาจปรากฏอาการหายใจลำบาก ซึ่งประกอบด้วยอาการเขียว (cyanosis) หายใจเร็ว (tachypnea: อัตราหายใจเกิน 60 ครั้ง/นาที) การดึงรั้งของช่องซี่โครง ชายโครง กระดูกสันอก ภาวะนี้เป็นภาวะที่พบบ่อยมาก และรุนแรงในทารกก่อนกำหนด ผู้เขียนเคยได้รับการส่งต่อทารก
จากกุมารแพทย์อาวุโส เพื่อขอให้รับไว้รักษาในโรงพยาบาลเนื่องจากคิดว่าทารกมีปอดอักเสบ
1 ราย และร้องกวนโดยไม่ทราบสาเหตุ 1 ราย การตรวจพบว่าเวลาทารกร้อง เสียงหายใจเข้า
มีลักษณะแบบเสียงคัดจมูก ส่องไฟดูรูจมูก พบขี้มูกแห้งกรังอุดช่องจมูก เมื่อเขี่ยขี้มูกออกมาจาก
ช่องจมูกทั้งสองข้าง อาการของทารกหายเป็นปรกติ
|
ขี้มูกอยู่นอกจมูก |
การวินิจฉัยภาวะนี้ อาศัยประวัติ การได้ยินเสียงคัดจมูกเวลาร้อง และการใช้ไฟฉาย
ส่องดูช่องจมูกดังที่กล่าวมาแล้ว การใช้ใยสำลีจ่อรูจมูกทีละข้างเพื่อดูใยสำลีเคลื่อนตามการ
หายใจเข้าออกจะช่วยยืนยัน ภาวะนี้ การตรวจร่างกายทารกที่มีอาการกวนและ/หรือหอบจึง
ต้องส่องไฟดูรูจมูกร่วมกับใช้ใยสำลีตรวจลมหายใจทุกครั้ง
|
วิธีพันสำลี |
การรักษา เช็ดขี้มูกที่อุดอยู่ในช่องจมูกออก โดยใช้สำลีพันปลายไม้ที่เตรียมขึ้นเอง เพราะ
ขนาดของสำลี พันปลายไม้สำเร็จรูปใหญ่เกินรูจมูกทารกและแข็งเกิน วิธีเตรียม
ให้วางปลายไม้จิ้มฟัน (ด้านที่เรียวเล็ก) ไว้กลางสำลีที่มีปริมาณพอเหมาะ และ
วางไม้ตามแนวยาวของนิ้ว อย่าให้ปลายไม้ใกล้ปลายสำลี เพราะอาจทำอันตราย
เยื่อบุจมูก บีบเนื้อสำลีและไม้ให้แน่นที่สุดขณะหมุนไม้ เพื่อให้สำลีพันปลายไม้
สำลีพันปลายไม้ที่ปลอดภัยต้องมีเนือ้สำลีแน่นและแข็งพอที่ไม่หัก พับเวลาสอด
เข้ารูจมูก และปลายเรียวเล็กยื่นพ้นปลายไม้อย่างน้อย 0.5 ซม. จุ่มในน้ำเกลือ
นอร์มัลเพื่อเช็ดขี้มูก เมื่อเช็ดขี้มูกออกแล้ว ให้หยอดจมูกด้วยน้ำเกลือนอร์มัล
หากอาการคัดไม่ทุเลา ให้หยอดยาลดการบวมของเยื่อบุ ได้แก่ 0.5% ephedrine
หรือ 0.005% Iliadin ข้างละ 1 หยด (ให้ใช้เมื่อจำเป็น และอย่าใช้นานเกิน 3 วัน)
ให้ทำซ้ำก่อนดูดนม หากทารกดูดนมไม่ได้หรือร้องกวนเพราะคัดจมูก